“Noon, Ngayon at Bukas”

PAUNANG SALITA

Mahalaga ang isang kultura sapagkat ito ang nagbibigay ng pagkakakilanlan ng bawat pangkat o grupo na kasapi sa isang komunidad o lipunan. Ang bawat kultura mayroon ang mga pangkat o grupo ay natatangi sa iba pang pangkat. Ibig sabihin, ang kultura ay isang kayamanan na mayroon ang isang pangkat na sila lang ang mayroon. Ang kultura ng isang pangkat o grupo ng mga tao ay sumasalamin sa mayaman nila na kaugalian, tradisyon, selebrasyon, kagamitan at maging kasabihan noong unang panahon na iningatan hanggang sa ngayon

Ang Cardona, tulad ng ibang bayan ay sagana sa likas na yaman, kultura at tradisyon.  Sa pagkakahiwalay ng bayan noong ika-14 ng Enero, 1914 sa bisa ng Kautusang Tagapagpaganap Blg. 6 at naging isang bayang nagsarili simula ika-1 ng Pebrero, 1914, bumuo ng sariling pagkakakilanlan ang Cardona. Nakilala ito sa “Kaluskos Kawayan at mga iba’t ibang likas na yaman na naging sentro ng Turismo tulad ng Cardona’s Rock Garden,Cielito Lindo Island at Mount Tagapo. Nakilala rin ito sa iba’t ibang selebrasyon tulad ng Sapao-an, Pagod at marami pang iba.

Ang pagpreserba sa pagkakakilanlan ng bawat pangkat o grupo ay mahalaga dahil ang mga ito ang nagbibigay kulay sa yamang kultural ng isang bansa. Natatangi o bukod-tangi ito sa ibang mga bansa. Kadalasan, isa ito sa mga rason kung bakit dinadayo ang isang bansa. At ang ganitong mga pangyayari ay lubos na nakakatulong sa ekonomiya ng isang bayan.

Ang Lunday ng Cardona: Noon, Ngayon at Bukas ay isang ulat na na magsisilbing kalipunan ng mga yaman, pamana at pagkakakilanlan n Cardona. Lunday ay isang parte ng bangka na ang gawain at balansehin ito upang hindi ito lumubog. Ganoon din ang kultura, ito ay lunday ng bayan kung saan nagsisilbi itong pundasyon at balanse na nagpapatatag sa bayan. Makikita dito kung gaano kayaman at kayabong ang diwang makabayan at makasaysayan sa pamamagitan ng mga mahahalagang pangkulturang kasanayan at kaalaman ang napapanatiling buhay sa pagsalin-salin ng maraming henerasyon.

MAIKLING PROPAYL NG MUNISIPYO NG CARDONA

Ang Cardona ay isang Third (3rd) Class na Munisipalidad sa Ikalawang Distrito ng lalawigan ng Rizal, mayroon itong 49, 034 katao ayon sa 2015 Census na may densidad na 1,700 kada kilometro parisukat (km2) samantalang ang kabuuang laki nito ay 28.56 kilometrong parisukat (km2).

            Ang lokasyong absolute ng Cardona ay 14°29′10″N (hilagang latitude), 121°13′44″E (silangang longitude) samantalang ang mga hangganan nito ay ang mga sumusunod: Binangonan sa kanluran, Morong sa hilaga at Laguna de Bay sa timog at silangan. 

      Ang Cardona ay may labingwalong (18) barangay na nahahati sa mainland o kalupaan at island o isla. Ang mga barangay sa mainland ay ang mga sumusunod: Calahan, Dalig, Del Remedio, Iglesia, Looc, Nagsulo, Patunhay, Real (Poblacion), Sampad, San Roque (Poblacion) at Ticulio. Ang island barangays naman ang mga  sumusunod: Balibago, Boor, Lambac, Malanggam – Calubacan, Navotas, Subay at Tuna.

Ang bayan ng Cardona ay natatag noong 1854, ayon sa isang paring Franciscano na si Padre San Antonio. Ayon sa paniniwala, ang bayan ng Cardona ay unang tinawag na “Sapao” na naging “Sabao” at sa kinalaunan ay naging Caldo na ang ibig sabihin ay “Sabaw” sa Tagalog. Ang “Caldo” sa paglipas ng maraming panahon ay naging “Cardona”.

Barangay Lambac ang may pinakamalaking barangay kung titingnan ang sakop nito na may kabuuang 295.93 hectares, na binubuo ng 15% ng kabuuang sakop ng Cardona. Ang Barangay Real ang may pinaka maliit na sakop na may sukat na 2.23 hectares. Sa kabuuan, an island barangays ang may pinakamalaking sakop na may kabuuan na 163 hectares kumapara sa  mainland barangays na may sakop na 72 hectares.

Table 1: Land Area Per Barangay

Barangay

Land Area (Ha)

In Square Km

Percent Distribution

Mainland Barangays

787.72

7.88

40.87

 

Calahan

 

131.89

 

1.32

 

6.84

Dalig

90.35

.90

4.69

Del Remedio

91.62

.92

4.75

Iglesia

68.45

.68

3.55

Looc

160.64

1.61

8.33

Nagsulo

72.74

.73

3.77

Patunhay

10.89

.11

0.57

Real

2.23

.02

0.12

Sampad

67.58

.68

3.51

San Roque

56.57

.57

2.94

Ticulio

34.76

.35

1.80
       

Island Barangays

1,139.58

11.40

59.11

Balibago

226.92

2.27

11.77

Boor

140.75

1.41

7.30

Lambac

295.93

2.96

15.35

Mal-Cal

114.93

1.15

5.96

Navotas

47.60

.48

2.47

Subay

113.92

1.14

5.91

Tuna

199.53

1.995

10.53

TOTAL

1,927.30

19.27

100.00

Source: Municipal Assessor’s Office

Ang kabuuang bilang populasyon sa bayan ng Cardona ayon sa 2015 Census ay 49,039 na may kabuuang 10,432 na kabahayan. Ang porsyento naman ng mga manggagawa ay 64% ayon sa 2017 census. Ang kabuuan naman ng reshitradong botante ay 28,029 ayon sa 2018 na datos.

Datos na Pang-Sosyal

            Mula 2021 hanggang sa kasalukuyan, mayroong 1 Unibersidad, 3 pribadong sekundarya at 3 pampublikong sekundarya ganun ang bilang ng elementarya. Mayroon naman 21 na pribadong preschools at 18 na day care centers.

Educational Institutions

Quantity

Technical and vocational schools

0

Universities and colleges(public/private

1

High school (public/private)

3

Elementary (public/private)

3

Pre-School (public/private)

0/21

Senior High School

 

Mayroon 2 pribadong pagamutan (hospitals), 18 health centers at 1 LGU Health Center with Lying-in Clinic and Laboratory Services. Mayroon ding 2 silid-aklatan.Mayroon din ang bayan na 28 Ynares Type Multi-Purpose Covered Courts, 28 Basketball Courts and 3 Pampublikong Parke.

Institutions

Quantity

Hospitals (public/private)                 

0/2

Health Centers

18

LGU Health Center with Lying-in Clinic

And Laboratory Services

1

Reading Center

2

Sports and Recreational Facilities

Quantity

Ynares Type Multi-Purpose Covered Court           

28

Basketball Court

28

Public Park    

3

    Sa bilang ng mga Health Personnel at Staff, mayroong ang bayan na 1 doktor, 12 LGU nars,13 midwife, 1 medical technologist, 1 sanitary inspector at 159 na Health workers. Sa hanay ng tagapagtanggol, mayroon ang bayan na 34 na pulis at 4 na hindi nakauniporme na pulis. Mayroon naman tayong 17 na bumbero at 1 na hindi nakauniporme na bumbero.

Health Personnel/Staff

Quantity

Medical Doctor         

1

Dentist

0

Nurse

12 (LGU)

Midwife

13

Medical Technologist

1

Sanitary Inspector

1

Administrative Aide

 

Barangay Healthworkers

159

Protective Services

Quantity

Police Personnel        

34

Non-Uniform Police Personnel

4

Bureau of Fire Protection Personnel

17

Non-Uniform Personnel

1

 

Ang pangunahing produkto ng bayan ay isda at kawayan. Ang mga industriya sa bayan ay 1 banko, 2 lending institution, 1 maliit na pamilihan, 2 convenience stores, 4 na patahian at paghawaan ng kahoy at 1 para sa mga handicrafts. Pagdating sa agrikultura, may kabuuang 26.

Sa MERALCO nagmumula ang rasyon ng kuryente samantalang Barangay Water Cooperatives, Deep Well, Manila Water ang sa tubig. Pagdating sa komunikasyon, mayroong 6 na cell sites, 2 telephone companies: PLDT, Globelines. para sa internet, Smart Bro, Globe Telecom at para sa –        Cable TV System, Cignal, Skyline CATV Industries Inc.

Sa Waste Management, – Municipal MRF, Transfer Station,Barangay MRF, Junkshop MRF and Sanitary Landfill in Morong, Rizal.Sa transportasyon naman, Service Utility Vehicle, Jeepney, Tricycle, Motorized Bancas

Istraktura ng Ekonomiya

Sa datos ng istraktura ng Ekonomiya, makikita sa baba ang pinakabagong datos na nasa talahanayan.

Revenue Sources (FY 2020)

Amount

Tax Revenue(RPT)    

13,316,477.46

Operating & Miscellaneous Revenue

3,660,404.56

Local Enterprise

6,545,477.10

Subsidy Income

143,753,416.60 (kasama ang Financial Assistance galing sa National)

Other Income 

2,190,377.82

Sa kasalukuyan, ang bayan ng Cardona ay nakatuon sa abot – tanaw na pag – unlad. Dahil sa lumalaking bilang ng populasyon, ang mga pangangailangan sa pagmamahal sa pagpapaunlad ng iba’t ibang proyekto tulad ng mga daan at tuloy, kalusugan at kalinisan, edukasyon ay isinakatuparan ng mga namumuno na may pagpapahalaga sa pambansang kapakanan. Ang mga sumusunod ay ang mga nahalal na opisyales ng Cardona mula 2016-2021.

  • SB Member 2016 – 2019

Mayor – Bernardo P. San Juan Jr.

Vice Mayor – Teodulo C. Campo

  • Councilors
  1. Gil Pandac
  2. Frederick P. Azotillo
  3. Al Jerrrold A. San Jose
  4. John Dee l. Bautista
  5. Jesus R. Francisco, Jr.
  6. Aris SJ. Francisco
  7. Dale Christian D. Cruz
  8. Virgilio A. Rivera
  9. Armando L. Estrella – LNB-President
  10. Allen Iversion P. Pasay – PPSK-President
  • SB Member 2020-Up to Present

Mayor- Teodulo C. Campo

V-Mayor- Gil F. Pandac

  • Councilors
  1. Kim Dexter SA. Candelaria
  2. John Dee L. Bautista
  3. Al Jerrold A. San Jose
  4. Frederick P. Azotillo
  5. Aris SJ. Francisco
  6. Dale Christian D. Cruz
  7. Jesus R. Francisco, Jr.
  8. Thomas P. Anselmo
  9. Jose V. Dionisio – LNB-President
  10. Clyde Drexcler M. Rivera – PPSK- President

KASAYSAYAN AT PINAGMULAN NG BAYAN NG CARDONA, RIZAL

  1. Kasaysayan Cardona, Rizal

“Ang Bayan ng Cardona ay natatag noong 1854, ayon sa isang paring Franciscano na si Padre San Antonio.  Ayon sa paniniwala, ang bayan ng Cardona ay unang tinawag na “Sapao” na naging “Sabao” at sa kalaunan ay naging Caldo na ang ibig sabihin ay “sabaw” sa Tagalog.  Ang “Caldo” sa paglipas ng maraming panahon ay naging “Cardona.”

Ang iba naman ay naniniwala na ang Cardona ay galling sa pangalan ng isang mayamang nagmamay-ari ng malalaking lupain sa lugar na iyon na si “Cardo.”

Maaari rin namang ang Cardona ay galing sa salitang Kastila.  Mayroon daw kasing bayan sa Espanya na ang tawag ay Cardona.  Maraming Kastila ang gumagamit ng apelyidong Cardona. Isang kaugalian noong panahon ng Kastila na ang maraming bayan sa Pilipinas ay pangalan ayon sa pangalan ng mga Kastilang namumuno sa isang lugar.

Ang mga katutubong Cardona sa kalahatan ay mapagmahal sa kalayaan.  Batay sa mga kwentong nalathala, noong 1896 nang magkaroon ng garrison ang mga Kastila sa bayan ng Morong, ang Cardona ay naging instrument sa mga gawaing panloob at pag-aalsa laban sa Kastila.  Noong ika-6 ng Agosto, 1896 ang mga taga Cardona ay sumapi sa pamahalaang rebolusyonaryo ni Heneral Emilio Aguinaldo.  Nang pumutok ang digmaan sa pagitan ng mga Pilipino at Amerikano noong 1899, ang mapaghimagsik na ito ay kailangang lumabang muli.  Sa panahong ito ng mga pananakop, ang bayan ng Cardona ay labis na winasak ng mga kanyon ng Amerika na nagdulot ng matinding pagdurusa sa mga mamamayan.

Ika-8 ng Pebrero 1902 nang ang lalawigan ng Morong ay pinalitan na at ginawang Rizal, at ang Cardona ay naging bahagi ng bagong likhang lalawigan.  Subalit ng bayan ng Cardona ay naisanib sa bayan ng Morong noong 1903 sa bisa ng Batas Blg. 942 ng Komisyon ng Pilipinas.  Nahiwalay ang Cardona sa Morong sa pamamagitan ng mga kasunduan na pinangungunahan ni Mateo Flores na siya ring nanguna sa pagpapalabas ng Kautusang Tagapag paganap Blg. 6 noong ika-14 ng Enero, 1914 ni Kagalang-galang Francis Burton Harrison, ang Gobernador Heneral ng Pilipinas.  At noong ika-1 ng Pebrero 1914, ang Cardona ay naging isang bayang nagsasarili.

Nang sumiklab ang Ikalawang Digmaang Pandaigdig noong 1941, ang mga mamamayan ng Cardona ay muling hinamon. Maraming kabataang lalaki ng Cardona ang lumaban sa Bataan at sumapi sa mga samahang nag-aalsa.  Ang Cardona bilang pinakagitna ng lahat ng bayan sa Rizal ay isa sa naging pangunahing himpilan ng mga operasyon o pagpapakilos ng Marking’s Fil-American Guerilla troops na nakahimpil sa Gitnang Luzon.  Isang katutubong Cardona na nagngangalang Komandante Ernesto Felix ang nagtatag at nanguna sa “Cadre Regiment – Cardona Unit” hanggang sa siya ay nadakip at pinatay ng mga Hapones.  Ang mga gerilya ng Cardona ay naging aktibo sa kabundukan ng Sierra Madre sa pamumuno ni Komandante Basilio M. Estocapio.  Isa pang katutubo ng Cardona si Koronel Frisco F. San Juan ang nanguna sa “Hunters ROTC Guerillas”.  Dahil sa kanilang pagmamahal sa bayan ng kalayaan, marami ang nag-aalay ng buhay at maraming iba pa ang nakulong at nakaranas ng labis na pagpapahirap. 

Noong 1945, taon ng pagpapalaya, iniutos ng Sandatahang Lakas ng Hapones ang paglikas ng mga mamamayan sa Cardona.  Pagkatapos sinunog ng mga sundalong Hapones ang buong bayan ng Cardona kabilang ang pamahalaang bayan, upang antalahin ang pagdating ng mga Amerikano. Pagkatapos ng sunud-sunod na labanan, ang bayan ng Cardona ay lumaya noong Marso 1945.

Ang mga larawang ipinakita ng mga mamamayan ng bayan ng Cardona ay magpapatuloy sa pagkislap sa lahat ng henerasyon.  Mayroong mahalagang pangyayari sa kasaysayan ng Pilipinas ang maaaring maganap tulad ng pagbagsak ng batas militar at pag-aalsa sa EDSA subalit ang bayan ng Cardona ay mananatili sa patuloy na pag-iingat o pag-aalaga hindi lamang sa kapakanan at karangalan ng Cardona kundi pati na rin ng pambansang kapangyarihan at kaligtasan.”

Source:  Rizal: Noon, Ngayon at Bukas      By D. M. Orlina and C.U. San Antonio

  • Legal na Basehan

THE GOVERNMENT OF THE PHILIPPINE ISLANDS

EXECUTIVE BUREAU

EXECUTIVE ORDER NO. 108

WHEREAS, many of the inhabitants of the former Municipality of Cardona have petitioned that the same be separated from the Municipality of Morong, Province of Rizal, and organized into an independent municipality, and;

WHEREAS, the inhabitants of Cardona have promised to deposit in a bank or with the Provincial Treasury the amount of five hundred pesos;

NOW, THEREFORE, upon recommendation of the Provincial Board of Rizal, and pursuant to the provisions of Act Numbered Seventeen Hundred and Forty-Eight (1748), “An Act Authorizing the Change of Capitals of Provinces and Sub-Provinces as may be necessary from time to time to serve the public convenience & interest.”  The twenty-three (23) municipalities of the province of Rizal as established by Acts Numbered Nine Hundred and Forty-Two (942), Nine Hundred Eighty-Four (984), Thirteen Hundred and Eight (1308),  Fourteen Hundred and Forty-two (1442), Sixteen Hundred & Twenty-five (1625) and Seventeen Hundred and Twenty (1720), and Executive Orders Numbered Twenty (20) series of Nineteen Hundred and Eight (1908), One Hundred Seven (107), series of Nineteen Hundred and Thirteen (1913), are hereby increased to twenty-four (24) by separating the former Municipality of Cardona from the present Municipality of Morong, Province of Rizal.

The municipality of Morong shall consist of its present territory less the territory comprised in the former Municipality of Cardona.  The Municipality of Cardona is hereby reorganized and shall consist of the territory which it comprised prior to the passage of Act Number Nine Hundred and Forty-Two (942), provided, the salary of the Municipal President of the Municipality of Cardona shall not exceed Two Hundred Forty (240) Pesos per annum.

The separation herein made shall be effective on February 1, 1914.

                                                      (SGD) FRANCIS BURTON HARRISON

                                                                  Governor General

Copy from:

MALACAÑANG PALACE LIBRARY                By:  LORENZO K. CANDELARIA

July 18, 1961                                                        Municipal Mayor

2. Maikling Kasaysayan at Naratibo ng Labingwalong (18) Barangay

 Ang Cardona ay may labingwalong (18) barangay na nahahati sa mainland o kalupaan at island o isla. Ang mga barangay sa mainland ay ang mga sumusunod: Calahan, Dalig, Del Remedio, Iglesia, Looc, Nagsulo, Patunhay, Real (Poblacion), Sampad, San Roque (Poblacion) at Ticulio. Ang island barangays naman ang mga sumusunod: Balibago, Boor, Lambac, Malanggam – Calubacan, Navotas, Subay at Tuna.

Pigura 1

Mapa ng mga Barangay

MAINLAND BARANGAYS

Calahan, Real, Sampad, Dalig, Del Remedio, lglesia, Looc, Patunhay, Nagsulo and Ticulio,  San Roque

2.1. Barangay Calahan

                        Pinaniniwalaan na may mga grupo ng Kastila na nanirahan sa lugar upang maghanap ng mga impormasyong tungkol sa pagasenso. Nilapitan nila ang apat na tao na naninirahan doon na sa oras na iyon ay nag-aayos ng kalan na gagamitin nila sa pagluluto. Tinanong ng Kastila ang isa “What Place is This?”sa lengwaheng Espanyol. Inakala ng tao ruon na tinatanong sila kung ano ang ginagawa nila. SUumagot sila “KALAN”. “KALAN YAN” dagdag pa ng isa. Simula noon tinawag na ang lugar na KALAN YAN na nang lumaon ay naging Kalahan o Calahan,

 

2.2 Barangay Real

 Ang nayon ng Real ay nakilala noong unang panahon sa katawagang “Hulo” sa hindi mabatid na kadahilanan. Noong panahon ng Kastila, nakilala ang pook bilang “CAMINO DE REAL”. Bunga marahil ng panimula ng himagsikan, tinawag itong pook ng “LAONG LAAN” na ang malalim na kahulugan salitang taglog ay “Lubos at malayang kahandaan”. Sa panahon ng propaganda o pakikilaban sa pamamagitan ng panitik, ang salitang: “LAONG LAAN” ay siyang ginamit na pangalan sa panulat ng dakilang bayaning si Dr. Jose Rizal.

            Noong panahon ng Liberasyon, ang nayong ito na ang nasasakupan ay isang kahabaan ng daan ay tinawag na “Daang Rizal” (Rizal St.) Bagaman at walang makapagsabi kung paano at kailan, ang nayon ay nagbagong pangalan mula sa dinakilang pangalang “RIZAL” at nakilala hanggang sa ngayon bilang BARANGAY REAL..

Ang simbolo at sagisag ng barangay ayon sa dating Konsehal ng bayan nang Cardona at dating Kapitan ng Barangay Real na si Pepito Constantino, ay sumisimbolo ng ating palatandaan na kung saan nakatayo ang rebulto ni Dr. Jose Rizal, ang bandera ng Pilipinas ay sumisimbilo sa ating Bansa, ang ilaw ay sumisimbolo ng liwanag sa ating komunidad. Bundok at dagat ay dating matatanaw mula sa barangay hall ng Real noong iilan lang ang mga nakatayong bahay sa paligid

2.3. Barangay Sampad

                        Kinagisnan na ng mga taga-nayon ang maraming bagay na nasa kanilang pangpang at baybay dagat. Makikita rito ang mga inanod na mga patay na isda, mga kagamitang nalaglag mula sa mga maglalakbay sa dagat, maging sa mga bangkang pangingisda na inanod mula sa gitna ng dagat.

                        Kaya’t sinasabi ng mga matatanda sa nayon na ang pangalan ng barangay ay nagsimula sa salitang “PadPad”. Mula rito, kinagisnan na, na ang pangalan ng nayon ay Barangay Sampad.

2.4. Barangay Dalig

 

Ang nayon ng Dalig ay isa sa mga nayon sa baybayin ng Lawa ng Laguna. Bahagi ng buhay ng taga-nayon ang nasabing lawa. Dito sila kumukuha ng kinabubuhay, ng tubig na panluto, panlinis sa bahay, gamit sa paghahalaman, gamit sa paghahayupan at labahan. Ang lawa rin ang tanging daan para makarating sa mga karatig pook na noon ay hindi pa napag-uugnayan ng mga daan.

                       

                        Isang araw, may dumating na isang bangka na may lulan na Kastila. Nagandahan sila sa pook na ito at paglapit sa mga mangingisda ay natanong “Que este lugar” (anong lugar ito?) sabay turo sa baybayin ng lawa na noon ay kasalukuyang may nahahabay na pangkat ng mga naglalabang kababaihan.

                        Sa dahilang hindi naman maintindihan ng mga mangingisda ang salitang kastila, kanilang pinagpalagay na ang itinatanong ay ang nababaybay na kababaihan kaya’t sumagot sila ng mga “DILAG” na ang kahulugan ay magagandang kababaihan. Sa kalaunan ang “DILAG” naging “DALIG” na ipinagpapalagay na sanhi ng pagkakamali sa pagsulat nito. Ang iba naman ay nagpapalagay na dulot ito ng pagkakamali sa pagbigkas. Ang pagkakamali ay hindi natuwid kung kaya’t hanggang sa ngayon ay nakikilalang BARANGAY DALIG.

            Kahulugan ng Sagisag  ng Barangay ay sumisimbolo ng iba’t-ibang yaman galling sa kalikasan na napakukunan ng ikinabubuhay ng mga mamamayan ng Barangay Dalig.

2.5. Barangay Del Remedio

                        Kinagisnan sa bayan na tawagin ang nayong ito na “Gulod” sa dahilang ang kalakhan na nayon ay nakahanay sa bulubunduking bahagi ng nayon.

                        May nagsasabi naman na nakilala rin ito bilang “Pugad Baboy” sa dahilang ito ay landas patungo sa dakong gubat ng nayon kung saan matatagpuan ang maraming hayop at baboy damo. Bagaman mabibilang at iilan ang pamilyang namumuhay dito, pinagmulan ito ng mahuhusay at kinikilalang manggagamot.

                        Ayon pa sa kwento, ang unang simbahan ay matatagpuan sa gulod na ito. May isang panahong nagkaroon ng walang humpay na pagbuhos ng malakas na ulan. Nagdulot ito ng mabilis na pagtaas ng tubig hanggang sa wari ay sasapitin nito ang pinto ng simbahan. Sa gitna ng pangamba ng mga tao, ang imahe ng “Virgen del Remedio” o “Birheng Magbigay Lunas” ang sinandalan o tinawagan ng mga tao dito sa nayon. At bunga pa rin ng paniniwala ng mga Kastila sa mga nakilalang manggagamot sa nayon at sa pananalig ng mga tao sa milagro ng “Virgen del Remedio”, tinawag nila ang pook na ito mula noon at nanatili pa hanggang sa ngayon bilang nayon ng DEL REMEDIO.

2.6. Barangay Iglesia

Ayon sa matatandang nakatira sa Barangay na ito, ang unang taguri sa Pook ay dakilang mithi na kasalukuyan ay ang Liwanag Street at noong panahon kung tawagin ang Barangay ay Barrio, dito ang halos lahat ng kapilya o simbahan ay sa daang Liwanag nakatayo tulad ng kapilya ng Iglesia ni Cristo, sa may dakong hulo, ang Church of Christ (Protestant) sa may kanto ng San Pedro at Liwanag at ang Iglesia Katolika Romano sa may dakong libis ng Barangay at sa kalaunan ang Barangay ay tinawag na Iglesia na kung saan ito raw ay bilang pagpupuri ng mga tao sa mga kapilya ng iba’t ibang rehiyon.

2.7. Barangay Looc

Bilang lamang ang mga natatanging kasaysayan ng Barangay. Isa na dito ang Lawa ng Laguna, isa sa hanay ng mga Nayon sa Baybayin ng Lawa ng Laguna ay ang nayon ng LOOC. Ayon sa mga nakakatanda, ang Pangalan ng Barangay ay nagmula sa Salitang “SULOK” sapagkat ang Barangay ay kasuluk — sulukan ng bahagi  na malapit sa Dagat, na naging kublihan  ng mga Piratang Dagat.

Mula sa salitang SULOK at sa pagpapalipat-lipat ng pagbigkas nito, ang Sulok ay naging LOOC. Dagdag pa rito, ay mayroong ding nagsabi na ang Looc din ay nagmula sa salitang Kastila na “BAE” (BAY), na ang ibig sabihin o kahulugan ay Tabing – Lawa.

Ang namumuno noon ay tinatawag na “Teniente Del Barrio” na nag katumbas ngayon ay Kapitan, at ang Teniente Del Barrio ay may anim (6) na miyembro ng mga kagawad.

Hanggang sa panahon ngayon ay may mga nakukuha pang pagkaka kilanlan ng mga kagamitan tulad ng Bangkang  MV Tandang Sora, ganun din mg labi ng mga tao nooong unang panahon ng ikalawang Digmaang Pandaigdig (World War ll)

Ang isinasagisag ng simbolo ng Barangay Looc na sa Dagat  ang pangunahing pinagkukunan ng Ikinabubuhay ng mga taga Looc. Pangingisda at Pandaragat ang  Ikinabubuhay ng may limampung porsiyento mga mamamayan dito.

2.8. Barangay Patunhay

Ang Patunhay ay isa sa labing walong Barangay na nasasakupan ng Cardona, Rizal.  Ito ay may sukat humigit kumulang na isang libo walumput walong metro kuwadrado.  Ito ay matatagpuan sa baybaying lawa ng Laguna de Bay.

Ayon sa  kuwento, ang Patunhay ay isang nayon kung saan ang mga kabahayan ay nakatayo sa bulubunduking bahagi ng nayon.  Dahilan dito, ang mga daan at landas ay nagsisimula sac amino real at nakatuon pataas patungo sa mga kabahayan.Dahilan sa paahon ang paraan ng paglandas ng “pa-tunhay” na ang ibig sabihin ay patingala sa paglalakad patungo sa patutunguhan.Simula noon, sa tuwing may magtatanong ng isang naninirahan sag awing iyon ng nayon, naging pagtuturo ang doon sa “pa-tunhay” na daan na sa kalaunan ay naging pangalan ng Barangay Patunhay.

Ayon sa isa pang  kuwento, noong unang panahon ay mayroong isang magandang babae na nakatira sa lugar na ito at siya ay si aling Pati, ito ay laging nakikitang nakaupo sa isang malaking bato sa malapit sa dagat na palaging nakatingin sa malayo na ang ulo ay nakatingin sa langit o naktaunghay, wala pa pangalan noon ang lugar na ito.Minsan ay mayroong dumating dito sa bayan ng Cardona na taga ibang bayan at hinahanap si aling Pati.

Tanong: Saan po rito matatagpuan si aling Pati?

Sagot: Ah, si Inra Pati ba? Iyong laging nakatunghay, naroon sa tabing dagat at nakatunghay.

            Simula noon ay tinawag na itong lugar na ito na “Patunghay” hinango sa pangalan na Pati na nakatunghay.

Ang Barrio o Nayon ng Patunhay ay isang sitio lamang ng nayon ng Calahan.  Ito ay nahiwalay sa Calahan sa bisa ng isang Resolusyon ng Konseho Munisipal sa pamumuno ng noon ay Punong Bayan, Mariano C. San Juan.

2.9. Barangay Nagsulo

                        Maraming kwentong bayan ang sinasabing pinagmulan ng pangalan ng barangay Nagsulo. Ayon sa ilan, nagkaroon ng paghahanap ng mga itinuturing na mga insorekto ang mga kastila. Dahilan sa kadagawan ang bahagi ng nayon, gumagamit sila ng “sulo” sa paghahanap sa gubat. Ang pangkat ng mga kastilang dumating ay sinasagot na naroon at “nagsusulo”, ayon sa kwento, dito raw nag simulang tawagin ang bayan ng “Nagsulo”.

                        Isang kakaibang kwento bayan naman ang nagsasabi na sapagkat ang nayon ay nakaharap sa sinisikatan ng araw, inilarawan ito ng mga unang nanirahan na tulad ng isang “sulo”, na kapag sila’y tumitingin sa araw sila raw ay lubhang “nasulo”. Sa paglipas ng taon, naging pangalan ng pook ay Nagsulo.

2.10. Barangay Ticulio

            Tulad ng ibang mga kabataan sa lahat ng nayon sa Cardona kasabihan na ang batang nayon sa Barangay Ticulio ay lubhang malilikot at mabibiro. Ayon sa pinagmulan tinawag sila ng mga Kastila na “pillo”.

        Ipinagpapalagay na sinasabihan ng mga Kastila ang kinatutuwaang mga sa kanilang wika na “te usted pillo hijo” na ang ibig na sabihin ay masyadong mabiro (masayahin) ang mga batang ito.

                        Bagaman at hindi nauunawaan ng mga bata ang kahulugan ng taguri ng mga Kastila, sa pagpapasalin-salin, nauwi sa salitang “te pillo” na sa kalaunan ay naging TICULIO.

2.11. Barangay San Roque

Ang Bgry. San Roque ang pinakahuli o bagong Brgy. Na natatag sa Bayan ng Cardona, Rizal. Mula sa salitang “SARUKE” na tinawag sa isang matandang lalaki na naninirahan sa barangay noonng mga nakaraang panahon

Ayon sa mga taal na taga Cardona ay naririnig nila sa kanilang mga ninuno noon, na ang barangay San Roque ay nagsimula sa salitang “sandok” o “sanrok”.  Ang “sandok” o “sanrok” (ladle/scoop) na yari sa bao ng niyog ay siyang ginamit na kasangkapan ng mga unang tao sa Cardona sa kanilang pagluluto. 

Palibhasa, kakaiba ang hitsura ng “sanrok” na ginagamit noon, ay naging kapansin-pansin ito sa paningin ng mga kastila, sapagkat noong una pa man ay gumagamit na sila sa Espanya ng mga eleganteng kasangkapan sa kusina na yari sa pilak at mamahaling metal, mangilan-ngilan ay may gumagamit din ng gintong kutsara, tinidor at sandok.

Naging usap-usapan ng mga kastila ang kakaibang kasangkapan sa kusina ng mga Pilipino noong araw hanggang sa tawagin na ang dako, kung saan nila nakita ang paggawa at paggamit ng sandok na yari sa bao ng niyog, na SANROK.  Na kalaunan, ay tinawag na itong SAN ROQUE hanggang si San Roque na rin ang naging Santong Patron ng mga taga barangay na sumampalataya sa Katolisismo.

Sagisag ng Barangay

Kahulugan:: 

  1. Hugis Bilog – simbolo ng pagkakaisa
  2. Parihaba – simbolo ng katatagan
  3. Imahe sa ilalim-simbolo ng tuloy-tuloy na pag-unlad
  4. Kulay Asul-pagtitiwala at kapayapaan
  5. Kulay Dilaw-kaalaman at katalinuhan
  6. Puting Teksto-kalinisan

ISLAND BARANGAYS

Balibago, Lambac, Malanggam-Calubacan, Navotas, Subay, Tuna and Boor

2.12. Barangay Balibago

                        Bagaman at ang mga nahukay na mga porselana sa Nayon ng Balibago ay nagpapatunay na may mga nanirahan na dito at sa mga kalapit pook sa dakong ito ng Isla ng Talimbago pa dumating ang mga Kastila. Sinabi na unang nagkaroon ng mamamayan ang kalapit nitong Nayon ng Tuna.

                        Ayon sa mga nakababatid, nang magsimulang dumami ang mga nananahan sa Tuna, ang ilan sa kanila ay naglandas patungo sa kalapit pook upang manahan. Sa pagdaraan ng panahon, unti-untingnagkaroon ng mga pamilya sa bagong nayon.

                        Sa mga nagtatanong kung anong pangalan ng bagong lugar, ito ang isinasagot ng mga taga-nayon ay “bali ito ay bagong nayon”. Sa nayon ng Tuna man, kapag may nagtatanong at maging sa mismong bagong nayon, ang nagiging sagot ay “bali ito ay bagong nayon” na sa katagalan, ang pook ay tinawag na NAYON NG BALIBAGO.

            In an English account, “In the early days, the barrio of Balibago was inhabited by Chinese pirates, as evidenced by the antiques excavated just recently by the barrio people. The history of the barrio could only be traced as related by the oldest folks in the community. There were no records as to the origin of the barrio kept either in the municipal office or in the church.

The first settlers came from the barrio of Tuna (mother barrio) composing related families whose aim was to have wider space for planting.Long ago, there was just a cluster of house in the barrio of Balibago. The plain was planted to rice, corn and vegetables.

One day, two Spaniards came in the barrio. They were assigned to give names of the barrio in Talim Island. When they arrived at the barrio they saw a farmer near the shore. The Spaniards asked the farmer, “Como se llama su lugar?” The farmer couldn’t understand Spanish language but he knew the word “Lugar”, so he said, “Vale bago pa lamang ako rito, kaya hindi ko alam ang pangalan ng lugar na ito.” “Entonces se llama Vale Bago,” the Spaniards thought. Since then, the place was named Valebago until the word was changed to Balibago.

2.13. Barangay Lambac

            Ang nayong ito ay matatagpuan sa isang lubak at kilala noong unang mga panahon bilang “Lubak”. Sa pagdaan ng panahon ang katawagang “Lubak” ay naging “Lambak”. Sa pagsasalin-salin ng pagtawag sa nayon naging katawan nito at pangalan ay “Lambac” hanggang sa kasalukuyang panahon.

2.14. Baragay Malanggam-Calubacan

Ang barangay Malanggam ay isa sa parte ng Talim Island. Isang grupo ng sundalong espanyol ang napadpad dito upang tingnan ang lugar at markahan o maglagay ng tanda kung saan sila dumaong. Tinawag nila ang mga taong taga roon upang utusang maghukay kung saan nila ititirik ang kanilang bandera. Nuong sinimulan na ng mga taga isla na maghukay ng maliit na butas, aksidente nilang nasira ang pinagbabahayan ng mga langgam. Sa sobrang abala nila sa pagtanggal ng gumagapang na insektong umaakyat sa kanilang hita isang espanyol naman ang nagtanong ng pangalan ng kanilang lugar, sa labis na sakit dahil sa kagat ng mga langgam napasigaw ang isa sa mga taga isla ng “MALANGGAM, MALANGGAM!” Kung kaya’t naisip ng espanyol na ito ang pangalan ng isla at sya namang nai-record bilang Malanggam.

Ayon sa kasabihan ng matatanda noong araw, noong panahon ng hapon 1941 hanggang 1944 natigil rito ang mga hapon ng 14 na araw sa dahilang nai SONA ang bawat barangay. Sa katunayan natigil ang ilang hapon sa isa sa matandang bahay dito. Maraming pangyayari ang naganap noong narito ang mga hapon. Hanggang sa nakadating sila sa bundok sa taas lang ng barangay, at noon ay may dalawang hapon na namatay at nailibing sa nasabing DALAWAHAN.

Kahulugan ng Sagisag ng Barangay

Ang lawa sa logo ng Barangay Malanggam ay sumisimbolo sa Laguna de bay na syang nakapalibot sa baryo. Ang mga isda naman ang bumubuo sa sagisag ng sangguniang barangay na kung saan nangangahulugang ito ang pangunahing pumupuno sa pangangailangan ng mga taga isla, batid sa kaalaman ng lahat na maituturing na kayamanan ang dagat at ang mga isda dito sapagkat ito ang pinagmumulan ng ikinabubuhay ng mga taga rito.

2.15.  Barangay Navotas

                        Noong unang panahon ang nayon ng Navotas ay madawag na kagubatan na kasabihang pugad ng maraming baboy damo. Ang nayon ay binubuo ng mga karatig Barangay kasama ang Ticulio at buong isla ng Talim.

                        Naging bahagi ang galaw ng alon sa maraming taon hanggang ang bawat hampas nito ay nagiging sanhi ng pagkakaroon ng isang maliit na butas o daan. Noong una, hindi masyadong pansin ng mga tao maliit na “butas” subalit sa patuloy na paghampas ng alon lumaki ito ng lumaki hanggang isang araw ang mga tao ay namangha sa lumalaking butas at nasambit na “Nabutas”. Simula non ang nayon ay nakilala bilang Navotas.

2.16. Barangay Subay

                        Marami sa karaniwang bilang ang mga nanahan sa Nayon ng Subay. Ito ay sa mga dahilang malawak na kapatagan ang sakop nitong mga lupain at maraming mga hayop ang bumaba sa kanayunan mula sa Bundok Tagapo. Pinagkunan ng pagkain ang mga hayop na nabanggit.

                        Pinaniniwalaang marami ang nagtutungo sa nayong ito upang magusap-usap. Kaya’t naging gawi ng mga tulisang sumusubaybay sa mga kastila na tungunin ang pook na ito. Tinukoy nila ang pook at nakilala bilang “subaybayan”. Sa kalaunan, tinawag itong “BAYAN SUBAY”. Sa bandang huli hanggang sa kasalukuyan, tinawag itong NAYON o BARANGAY SUBAY.

2.17. Barangay Tuna

                        Ang barangay Tuna ay sinasabing pinaninirahan ng mga intsik bago pa dumating ang mga kastila. Dito ay may napadpad na intsik na nakapangasawa ng isang taga-nayon. Ang pangalan ng babaeng napangasawa ng Intsik ay “Tonang”. Sa tuwing tatawagin ng asawang intsik si “tonang” ang kanyang naging pagbigkas ay “TONA”.

                        Ang pagbigkas ng intsik sa pangalan ng kanyang asawa ay labis na kinatuwaan ng mga taga-nayon at ito’y naging tampulan ng mga pagbibiro. Pinaulit-ulit nila ang pagbigkas hanggang sa ito ay naging bukang bibig ng balana. Nagpasalin salin ang biruan sa maraming taon kaugnay sa tawag na “tona” sa halip na “tonang” hanggang makilala ang nayon bilang Nayon ng Tuna o BARANGAY TUNA.

2.18. Barangay Boor

Kasabihan ang kasipagan ng mga unang nanahan sa nayong ito. Bukod sa pangingisda, tinaniman nila ang bahagi ng kabundukan ng mais, kamote, gabi, kamoteng kahoy, tubo at iba pa.Ayon sa kwento, may dumating ng mga Kastila habang ang mga taga nayon ay nagtatalop ng kamote. Naging unang pagtatanong kung ano ang pangalan ng lugar. Sa pag-aakala ng mga taga-nayon na ang itinatanong ay kung ano ang maitim na bahagi ng kamoteng tinatalupan at kasalukuyang tangan sa palad, sumagot ang mga taong nayon na “abar”. Inulit ito ng Kastilang nagtatanong at sinabing “Ah! Ab-or”. Sa pagpapalipat-lipat ng pagbigkas ng mga taga-nayon sa “Ah! Ab-or”, sa kalauna’y tinawag ang nayon na BOOR.

3 KULTURANG KINAGAWIAN AT KINAGISNAN

Katulad din ng iba pang mga bayan sa Pilipinas, ang Cardona ay nagdiriwang ng mahahalagang okasyon at kasayahan tulad ng pista ng bayan na ipinagdiriwang tuwing ika – 15 ng Pebrero. Dahil ang bayan ng Cardona ay maliit lamang at kulang sa materyal na kayamanan, ang tanging maiaalay nito at maipagmamalaki ay ang pagiging mapagmahal sa kayapaan at pagiging magiliw sa mga panauhin. Ito ay dahil rin sa kanilang kinalakihang panampalataya at paniniwala.

Upang maingat ang kulturang Pilipino, mahalaga ang papel na ginagampanan ng Cardona lalo na sa larangan ng musika. Dahil dito, walang oras sa loob ng isang linggo na hindi maririnig ang tunog ng mga instrumento ng tatlong (3) banda ng musiko ang Banda 1, Banda 5 at Banda 8, parehong tinanghal na kampeon sa pambansang  paligsahan ng mga banda, at itinuturing na dangal ng Cardona.

Sa kasalukuyan ay kilala na rin ang Cardona Youth Musical Ensemble ng CJ Learning Center na tumutugtog gamit ang mga instrumento mula sa mga bote. Nakapagtanghal na sila sa iba’t ibang bansa at natampok na rin sa iba’t ibang programa sa telebisyon.

ANG PAGODA

Sa pagsapit ng ika – 4 ng Oktubre, ipinagdiriwang ng mga taga – Cardona ang kapistahan ni San Francisco de Asis o “Tata Iko” sa pamamagitan sa pagsama sa fluvial parade na tinatawag na “Pagoda” kung saan ililibot ang imahe nito sa buong bayan sakay ng mga naglalakihang bangka.

Pagdiriwang ng Kapistahan ni Tata Iko

“REGATTA” – karera ng mga bangkang de motor at bangkang de sagwan. Idinaraos ito tuwing ika-5 ng Oktubre kada taon bilang paggunita ng Kapistahan ni St. Francis.

Tuwing ika – 7 naman ng Oktubre, ang ipinagdiriwang ang kapistahan ni Birhen ng Santo Rosario, ang patron ng bayan sa pamamagitan ng Sapao – an Festival (Street Dancing, tuwing ika – 6 ng Oktubre) at  “La Torre” kung saan ang mga imbitadong banda musiko ay nagtatanghal sa harapan ng Gusali ng Pamahalaang Bayan.

Sapao – an Festival

La Torre

Ang pagiging malikhain ng mga taga – Cardona ay namamalas tuwing panahon

Kapaskuhan sa pamamagitan ng paggawa ng mga Arkong Kawayan (Pista ng Arkong Kawayan) na tinatawag ding “Kaluskos Kawayan”, ito ay pinapailawan tuwing unang araw ng Disyembre.

Mga halimbawa ng Arkong Kawayan

Ang Barangay ng Del Remedio ang  nagdiriwang naman ng  Pista ng Mahal na Birhen ng Del Remedio tuwing ika-3 ng Nobyembre.

Balibago Sinadlaw Festival

Sinadlaw Festival is the Feast of the Patron Saints of Balibago, Sts. Peter and Paul celebrated June 29 every year. Purok I to Purok IV have each music bands or musiko, have colored uniforms (Purok I-red, Purok II-blue, Purok III-yellow and Purok IV-green), joins street dancing contests and have each motor banca for water procession. The Festival starts with a mass in the morning and each bands make rounds in the barangay playing their instruments. In the afternoon are contests on street dancing, majorettes’ exhibition, and other games. Followed by the procession in the lake where the Saints are on each motor banca, people dancing on the boat and pouring water on each other. Finally the street dancing from Purok I to Purok IV and people pouring water on the streets and each other as they delivered back the Saints to the Church. Sinadlaw festival is the means of thanking their Patron Saints for the blessings and guidance they receive for the whole year.

Charcoal Army ng Barangay Lambac

Ito ay isang pagdiriwang na ginaganap tuwing ika-1 ng Enero taon-taon, at ang kaibahan nito sa mga karaniwang pagdiriwang ay tanging mga lalake lamang ang kasali rito, ang buong katawan nila ay napapahiran ng uling at sira sira ang mga damit. Sila ay namamasko kada bahay. Ang layunin ng charcoal army ay makaipon ng pondo upang makatulong sa barangay sa anomang paraan.

Ito ay nabuo noong taong 1954. At hanggang sa kasalukuyan ay patuloy parin itong ginagawa.

Selebrasyon sa Barangay Mal-Cal

Ang nakagisnang kaarawan ng kapistahan ay ginaganap tuwing huling sabado ng mayo. Maituturing na halos lahat ng taga barangay Malanggam ay nagdaraos ng handaan bilang selebrasyon ng pista, nakasanayang magsagawa ng misa sa umaga at pagkatapos nito ay tsaka pa lamang pwede tumanggap ng bisita, isinasagawa rin ang pagoda pagtapos nito. Tunay na napaka saya ng pista rito, may mga musiko o bandang tumutugtog rin at sya namang isasakay  ang Patron sa bangka upang ilibot sa buong lawa sa paniniwalang bibiyayaan nito ng kasaganahan ang karagatan na syang pangunahing pinagkukunan ng ikakabuhay ng mga taga rito

ANG HIMNO NG CARDONA

CARDONA HYMN

Titik ni Erwin P. Dionisio

Musika ni Armando San Jose

 

May bayan sa lalawigan ng Rizal

Cardong kung itoy tagurian

Mga tao’y sadyang masayahin

Pagbati ang siyang hatid namin

 

Cardona, mahal naming bayan

Ikararangal naming kahit saan

Yaman ay kalikasan, kalinisan

At pagkakaisa, tungo sa kaunlaran

 

KORO:

Ang silahis ng araw

Banaag sa silangan;

Sagisag ng pag-usbong

Ng pambayang kaunlaran.

Cardona, Cardona

Bayan kong minamahal

Kahit saan at kailanman

Ikaw ay ikararangal.

(Ulitin ang Koro)

 

ANG NATATANGING SALITA AT GAWI NG MGA TAGA CARDONA

Ang mga taga – Cardona rin ay kilala sa mga kakaiba nitong salita na talagang kinagigiliwan ng mga taong nakakarinig nito. Ang karamihan sa salita rito sa bayan ng Cardona ay napapalitan ng letrang R ang letrang D (hal. Pumunta ka sa bundok, kumuha ka ng dahon ng dapdap, iyong dikdikin at itapal mo sa iyong dibdib. Sa Cardona: Pumunta ka sa bunrok, kumuha ka ng rahon ng raprap, iyong rikrikin at itapal mo sa iyong ribrib.)  (Glosaryo ng mga salita ay matatagpuan sa Annex A)

“ADJIYAW”

Ito ay isang salita na tanging taga Lambac lamang ang gumagamit at nakakaalam, nabuo ang salitang ito sa Barangay ng Lambac nuong unang panahon pa, walang eksaktong ibig sabihin ang salitang ito ngunit ito ay ginagamit bilang ekspresyon sa mga bagay bagay maging masaya, malungkot, o seryoso man. Ito rin ay pagkakakilanlan ng Barangay Lambac.

“ADI o ADIS”

            Ito naman ay natatanging salita na maririnig mo sa isang tao na nagmula sa Barangay Balibago.

“LIBAG PAA”

Malalaman mo na na ang isang tao ay taga Barangay Del Remedio dahil sa gawi nila na Hubad Baro, Walang Tsinelas at laging nakayapak. Kaya tinagurian rin silang “Del Remedio Libag Paa”

MGA TAO at ANGKAN sa CARDONA

            Kilala rin ang mga taga – Cardona sa mga kakaibang taguri, bansag o alyas upang madaling makilala ang isang pamilya o isang tao gaya ng:

            Angkan:

            Alagaw                        – tumutukoy sa angkan ng Reyes

            Bakaw                         – tumutukoy sa angkan ng Santiago

            Kuwago                       – tumutukoy sa angkan ng Rivera

Mantika                      – tumutukoy sa angkan ng Campo (Vice Mayor Totoy

                                              Campo)

            Palanas                        – tumutukoy sa angkan ng Campo (Ka Lagti)

            Palaton                                    – tumutukoy sa angkan ng Francisco

Sabaw                         – tumutukoy sa angkan ng Alejandro

Tabo                            – tumutukoy sa angkan ng Alegre

 

            Indibidwal:

            ABUTAK                                            –           Jacinto Vocal

ADVICE                                             –           Magpayo Pinon

            ALABOK                                            –           Eleuterio Angeles

ALUKAB                                            –           Pablo Gatchalian

AMANTE                                           –           Julian Ocampo

AMIGO                                               –           Conrado Alfonso

            ANINONG BAKAL                            –           Pedro Nido

AP                                                       –           Rogelio Aquino

ATTORNEY                                       –           Efren Reyes

            ABANG BINGI                                   –           Ludigario Aban

ASONG ULUL                                   –           Conrado Halili

ANDONG ISWIS                                –           Alejandro San Juan

TULE                                                  –           Bernardo Sta. Maria

ANDONG KUALTA                          –           Gerardo Dionisio

BAGLI                                                –           Teodulo Flores

BATANG YAMAN                            –           Lope San Jose

            BANJO                                               –           Pedro Luna

            BOKADYO                                         –           Onesimo Flores

BOSSING                                           –           Banaag Campo

BARANG                                            –           Querubin Ramos

BASCO                                               –           Roberto Concepcion

BASTONG AHAS                              –           Elpidio Concepcion

BOB STEEL                                       –           Felipe Dionisio

BUCK                                                 –           Manlito Concepcion

            BULAG                                               –           Roger Francisco

BUTA                                                 –           Roberto Santos

BUTULIS                                            –           Benedicto San Juan

BORSIAL                                           –           Bayani Estacio

            BENGGA                                            –           Benjamin Ignacio

            BENNING KUTING                           –           Benny Raymundo

            BOY IPOT                                          –           Jose Pandac

BOY TULI                                          –           Getulio Estacio

CHAIRMAN                                       –           Venancio Mariano

DARLING                                           –           Dalmacio Candelaria

            DANSING                                           –           Marciano Campo

            DAONG                                              –           Roldan Natividad

            DEX                                                    –           Enrico Dilidili

DOC                                                    –           Pedro Alejandro

DOC AMBO                                       –           Ambrosio Herrera

            DOC ELOY                                        –           Eloy Mateo Flores Jr.

            DOC PIDO                                          –           Alfredo Herrera

IPOT                                                   –           David Pandac

DAMPLING                                       –          Octavio Julian

            DONYA PALANGGANA                  –           Aurelia Nido Felix

            DELFING TABA                                –           Delfin San Juan

DELFIN BULAG                                –           Delfin Bernardo

            EMILIONG BALBAS                        –           Emilio Sta. Ana

            EMILIONG SARAP                           –           Emilio Santos

            EMONG IPOT                                    –           Geronimo Pandac

EP                                                       –           Eufemia Alfonso

ERNOK                                               –           Ernesto Felix

ERNOK                                               –           Ernani Pascual

FELIPENG KUBA                              –           Felipe Pascual

            FELIPENG PANRAY                         –           Felipe Dionisio

FELIPENG ILANG                             –           Felipe Concepcion

GORYONG PATARAGA                  –           Gregorio Voca

GORYONG GABATO                       –           Gregorio Santos

GORYONG SAGINIT                        –           Gregorio Concepcion

GORYONG ININGIT                         –           Gregorio Estrella

            GORYONG IPOT                               –           Gregorio Pandac

HITA                                                   –           Pedro Julian

IKE                                                      –           Ismael Sta .Ana

            INRA CERILA                                    –           Cerila alAonso

            INRA VERANCIA                             –           Veranica Alfonso

            INRA GARITA                                   –           Margarita Ramos

INDA PULING                                   –           Apolonia Carlos

ILONG BAJO                                     –           Cerilio San Jose

            INDONG MUNTI                               –           Pedro Nido

INDNG PAIGKAS                              –           Pedro Halili

            INDONG MINAL                               –           Pedro Patito

            IYONG MANGANAK                       –           iIeneo Ramos

            IYONG BALBAS                               –           Ireneo Campo

IYONG PAANG MATANISA            –          Ireneo Ocampo

            INSIONG DAMULAG                       –           Florencio Pili

INTENG KALIBIT                             –           Vicente Reyes

INTENG TABAKO                            –           Vicente Dionisio

INTENG TAYAMPI                           –           Vicente Sta. Ana

ISKONG BURAK                               –          FranciscoFelix

            ISKONG BAKUKU                            –           Francisco Herrera

INKONG TARTAR                            –           Fancisco Ramos

INKONG KALIB                                –           Francisco Ramos

INGKONG BARAKUDA                   –           Francisco Panguito

ILONG TUTA                                     –           Marcelo Panguito

            ILONG MARASKAL                         –           Marcelio Campo

            JACK                                                  –           Felix San Juan

            JUDGE                                                –           Daniel Alfonso

            JOSE BANG-I                                    –           Jose Rosal

JUAN BIG BOY                                 –           Juan Baitista

JUAN MALAKAMPIT                      –           Juan Dionisio

JUAN MALA-IYA                             –           Juan Julian

JUAN SAGASA                                 –           Juan Ocampo

JUAN BULUTONG                            –           Juan Teodoro

JUAN BUTAS                                    –           Juan Teodoro

            JUAN ITIM                                         –           Juan Vocal

JUAN TIHAYA                                  –           Juan Francisco

JOSENG BULIK                                 –           Jose Panguito

JOSENG KANTOS                             –           Jose Concepcion

JOSENG BOMBARBINO                  –           Jose Francisco

JOSENG PAGKIT                              –           Jose Dionosio

JOSE BANG-I                                    –           Jose Rosal

KA PUPONG                          –                       Rolf Campo

KABO                                                 –           Mariano San Juan

            KAKAK                                              –           Bernardino Dionisio

KALAMAY                                        –           Rosendo Santiago

            KALESA                                             –           Crispulo Pasay Sr

KAMYAS                                           –           Simplicio San Juan

KLASE                                               –           Vicente Flores

            KAPINGGE                                        –           Artemio Flores Sr

            KATOL                                               –           Virgilio Cruz               

KOYANG                                           –           Errol Dionisio

KUYA                                                 –           Gil San Juan

KALIWA                                            –           Baltazar Natividad

LAKAR MORONG                            –           Santiago Aquino

            LAWLAW                                          –           Engracio Dionisio

LUCIONG BAGUL                            –           Lucio Francisco

            LUCIONG KAMPITSI                       –           Lucio Orca

LANDONG MUDI                             –           Rolando Ignacio

LARYONG KULOT                           –           Hilario Voluntad

            LARYONG MANTIKA                      –           Hilario Ocampo

LEONG APAN                                   –           Leon Sta. Ana

LEONG TARSAN                              –           Leon Santos

            LIBAG PAA                                       –           Isang Campo Concepcion

MATA                                                –           Artemio Flores Jr.

MESTIZO                                           –           Elias Vocal

MO                                                      –           Mariano Felix

MURYOT                                           –           Pacifico Santos

            MUY BIEN                                         –           Prino San Jose

MA AMANDO                                   –           Amando San Jose

MAYOR BENNY                               –           Bernardo San Juan

MAM ROSIE                                      –           Rosita Ramirez

MANANG PUNGGOK                      –           Romana Ignacio

MINONG PAPAYA                           –           MaximinoTancingco

MINONG TIKBALANG                    –           Maximino Pascual

            MINONG KATSA                              –           Maximino Raymundo

NANONG KUTINGO                         –           Marino Ramos

PALANAS                                          –           Arsenio Campo

            PANABO                                            –           Pablo Alegre

PAPET                                                –           Joseph Raymundo

            PATAKBO                                          –           Cecilio Villanueva

PISKAL                                              –           Jison Julian

PRINSIPENG ITIM                            –           Carlito Reyes

PUSA                                                  –           Marcelo Magno Jr.

PUSTISO                                            –           Marcos Santos

PEDRO PINDALO                             –           Pedro San Juan

PERYONG BALAW 2X                    –           Eluterio Campo

PINUNG BULUTONG                       –           Agrifino San Juan

PILONG BAG-ANG                           –           Teofilo Ocampo

PILONG BUKOL                               –           Teofilo Garcia

PILONIONG DANGGO                     –           Apolonio Arriola

PILONIONG APAL                            –           Apolonio Sta. Ana

PINONG BULUTONG                       –           Rufino San Juan

PATRENG TIKLING             –           Patricio San Juan

PATRENG KIMAW                           –           Patricio Ocampo

PERTONG LUNGGO                         –           Ruperto

PERTONG KULUBAN                      –           Ruperto De Luna

PASIONG KAPALARAN                  –           Bonifacio Felix

PASIONG KUALTA                          –           Bonifacia Dionisio

PLESING AGIMAT                           –           Sulpicio Vocal

            POPONG GURING                            –           Gregoria San Andres

QUIEL                                                –           Exequiel Bernardino

QUIEL BURDA                                  –           Exequiel Ramos

RAK                                                    –           Raul Cruz

ROMANG KUALTA                          Roman Dionisio

            ROMANG TALANAY                       –           Roman Talanay

            RUPINONG PANGUNOT                  –           Rufino Teodoro

SABAW                                              –           Patricio Alejandro

SAN ROQUE                                      –           Antonio Estacio

            SAL                                                     –           Salcedo Reyes

SOLO                                                  –           Solomon Pinon

            SUBYAL                                            –           Sulpicio Dionisio

            SEGUNDONG BOXING                    –           Segundo Ramos

SERIONG KUBAW                           –           Sergio Vocal

SERIONG LAKI                                 –           Gliserio Estrella

TANGGOK                                         –           Gil Francisco

TANDA                                              –           Reynaldo Pascual

TAK                                                    –          Eustaquio Concepcion

TANCIONG HAPON             –           Constantino San Juan

            TANCIONG KUBA                            –           Protacio Estrella

TEERY BOY                                      –           Leuterio Dionisio

TIBO                                                   –           Jose Tiburcio

TIYAT                                                –           Roberto Campo Concepcion

            TOGER                                               –           Engracio Concepcion

TIYONG BANTI                                –           Mateo Dionisio

TIYONG PAINGO                              –           Mateo Felix

TIYONG BULINGYO                        –           Mateo Ocampo

TOMAS PAGONG                             –           Tomas Gonzaga

TOMAS AMON JESUS                     –           Tomas San Antonio

TONYONG BAYAG                          –           Antonio Valencia

TONYONG KUBA                             –           Protacio Estrella

TONYONG PASO                              –           Antonio Campo

            TONYONG PAANG BALSO             –          Antonio Tancingco

TOTOY                                               –           Teodulo Campo

VALENTING MAAYOS                   –           Valentin Concepcion

            VALENTING PATIERKA                 –           Valentin Campo

WAK                                                   –           Maximino Pasay, Jr.

WADANG                                          –           Juanito Martinez

            WALANG KABA                               –           Eladio Angeles

            WELL-FIX                                         –           Jaime Concepcion

            X-44                                                    –           Hector Reyes

            BLACK                                               –           Randolf San Jose

            BAYLON                                            –           Erwin Dionisio

            KA INTO                                            –           Ernesto Reyes

            JAGUS                                                –           August Pandac

            JAKE ASWIT                                     –           Jake Ramirez

Sa isla naman, may mga angkan na may alyas din o kaya naman bansag.

Gloria-Raymundo Clan          –          BUTAS

Martin-San Juan Clan            –           BAYO

Halili-San Juan Clan              –           BAYAG

De Jesus-Nuque Clan             –           KALABAW

Francisco Clan                        –           SAKO

San Jose-Raymundo               –           BARKO

Arabit-Caseres Clan               –           ITAK

Bolante Clan                           –           PUSA

4 PAMANANG KULTURA, KAGAMITAN AT ISTRUKTURA

Ang bayan ng Cardona ay maliit lamang ngunit marami rin itong maituturing na pamanang kultural at istruktura. Kabilang na dito ang mga pook dalanginan, mga lumang bahay at mga kagamitan na ilang taon na rin ang lumipas ngunit masusumpungan pa rin sa bayan.

POOK DALANGINAN

 

Parokya ng Sto. Rosario (Our Lady of the Holy Rosary Parish)

            Ito ay natatag noong 1872 ng mga paring Francisco na namalagi sa Morong noong ika – 16 na siglo at nagtatag ng mga mission centers sa baybayin ng Lawa ng Laguna na sa kinaulanan ay naging mga parokya. Taong 1991-1992 nang giniba ang dating simabahan “Sto. Rosario Parish Church” at may mga nahukay na mga buto ng tao. Ito raw ay maaaring sa mga Amerikano na kung saan may naganap na laban ng mga Hapon at Amerikano.

             Sinasabi na noong ang Cardona ay bahagi pa ng Morong, ang imahe ni Sto. Rosario na nasa simbahan ay misteryosong nawawala at misteryosong bumabalik sa simbahan kapag nakikita ng mga tagapangalaga ng simbahan sa halamang amorseko na tinatawag na Sapao.

 

 

Ang Parokya ng Sto. Rosario

Our Lady of Manaoag Shrine / Krus ng Kapayapaan

            Ang “Krus ng Kapayapaan,” ay kilala rin bilang Our Lady of Manaoag Shrine ay matatagpuan sa Barangay Del Remedio, Cardona, Rizal. Ito ang pinakamataas na krus sa Cardona, at itinayo noong Agosto taong 1988.

            Isa ito sa mga pangunahing destinasyon sa Rizal para sa mga mananampalataya at deboto. Ayon sa mga taong namamahala rito, sila ay mga deboto ng Our Lady of Manaoag. Isang araw, habang ang may – ari ay nasa isang prusisyon, isang himala ang kanyang nasaksihan na naghikayat sa kanya na magtayo ng isang malaking krus sa bayan na kanyang tinitirahan. Tinatayang may 10,000 mananampalataya ang bumibisita rito sa panahon ng Semana Santa.     

            Ilan lamang sa mga makikitang imahe rito ay sa Our Lady of Peace and Good Voyage, kay Saint Michael the Archangel at kay Saint Francis of Assisi.

Krus ng Kapayapaan

Inang Lourdes

 

Kapilya ng Bukal

Groto ng Mahal na Birhen ng Lourdes sa Dulong Kawit ng Navotas

Ayon kay Cilidonia Dicimulacion, 75 taong gulang, base sa kanyang karanasan na siya ay nanaginip ng tubig rosaryo at krus. Ayon din sa kanya ay nagpapakita sa kanya ang mahal na birhen ng lourdes sa kanyang panaginip tuwing mahal na araw. Sab kanyang wika ay lagpas 50 taon na ang grotong ito. At siya ay iniyayaan na manggamot. 

Pook Dalanginan ng mga Kasapi ng Church of Christ

Ang kapilya ng Church of Christ na natayo noong November 8, 1948 sa Ocampo Street\

Ang Cardona Church of Christ (COC) ay isinilang noong ika 18 ng Mayo 1907 at ito ay napasimulan ng ang dalawang mapagmahal sa Diyos na mga Amerikanong misyonaryo na sina G. Leslie Wolf at G. Kershner, Nagkaroon noon ng demonstrasyon at pangangaral ng evanghelyo na ginanap sa lote ni G. Mariano Kopico na tumagal ng isang lingo

Ilan sa mga unang na konberte o tumanggap sa Panginoon ay sina mga Kptd. Crisanto Bernardo, Basilo Candelaria, Mateo Bernardo, Manuel Bernardo, Maximino Bernardo, at Pedro Kopico.

Ang unang pananambahan ay naganap sa tahanan ni Kptd. na Crisanto Bernardo

Nagpatuloy sa paglago ang iglesia hindi lamang sa bilang ng miembro kundi pati na ang mga pagaari. Buhat ng taong 1910, ang iglesia ay nagmayari ng isang 3,000 metro kwadrado na lote na matatagpuan sa Brgy. Looc na siyang naging Cardona Church of Christ cemetery.

EDUKASYON

Naitatag ang Cardona Elementary School bago pa man naging ganap na bayan ang Cardona.   At bilang pagkilala sa dakilang ambag para mapagbuti ang edukasyon ng noon ay Punong Bayan Mariano C. San Juan, ang paaralan ay pinagtibay na isunod sa kaniyang pangalan.  Namalagi ang Mariano C. San Juan Elementary School sa orihinal niyang lokasyon sa Rodriguez Street, Barangay San Roque.  Malaki na ang naging pagbabago sa paaralan.  Ang makabago nitong mga gusali ay naglalarawan ng mabilis na pag-unlad at pagtaas ng kalidad ng edukasyon ng ating mga kabataan.  Maluwang at moderno na rin ang mga pasilidad na ginagamit ng paaralan para hubugin ang ating mga mag-aaral.

Nagbukas naman ang Cardona National High School noong 1996 para mapagsilbihan ang ating mga kababayan.  Ang unang pagtatapos sa mataas na paaralan ay naganap noong taong 2000 at nagtuloy-tuloy na ito hanggang sa kasalukuyan.  Pinagtibay din ng Sangguniang Bayan ng Cardona ang pagpapalit sa pangalan ng paaralan sa Bernardo F. San Juan National High School bilang pagkilala  sa pagmamalasakit ng butihing punong bayan sa kapakanan ng ating mga mag-aaral noong siya ay nabubuhay pa.  Matatagpuan ang paaralan sa Rodriguez Street, Barangay San Roque.

Ang larawan ng lumang gusali ng Mariano C. San Juan Elementary School na kuha noong 1964.

Mga Mag-aaral at Guro sa Cardona Elementary School noong 1938

Makikita sa larawan ang mga mag aaral ng Grade Vl-1 ng MC San Juan Elementary School, Batch 1975-1976 kasama ang kanilang Gurong Tagapayo na si Ginang Dalisay Dionisio.

TICULIO ELEMENTARY SCHOOL

Nagsimula ang paaralan ito sa simpleng school yung sinauna na kahoy lang subalit nung mga naglaon sa pag susumikap ng mga guro at principal ito ay napalago nila sa pagtutulungan ng lahat.

Ang Malanggam Barrio School ay naitayo noong 1974. Ang mga gurong nakapagturo dito ay mula pa sa ibat ibang lugar. Sa loob ng isang taon, mayroon lamang isang guro mula sa unang grado hanggang ika apat na grado.

Sa makabagong panahon, pinangalanan na itong Malanggam Primary School. Mayroon nang unang grado hanggang anim na grado na may tatlong guro.

MV Montessori School officially started in 1999 situated in Rizal st., Brgy. Real, Cardona, Rizal, is an old house with one big classroom just adjacent to the residence of the family who runs the school. The man purpose of the family for opening this school was to provide quality education using the Montessori method to the underprivileged members of the community. With this mission and vision in mind, and the belief that education is for all the school has prospered over the years, it has found as new home just a few blocks away from the original site. With God’s grace, the school stillstands now as a 4-storey building enough instructional classrooms and facilities to accommodate more learners who will be choosing this institution as their stepping stones in realizing their dreams and building a bright future.

San Francisco High School was the first school founded by the Columban Fathers in Cardona, Rizal. The school is owned by the Roman Catholic Church under the supervision of the clergy of the Diocese of Antipolo.

Since then, San Francisco High School as an educational institution duly sanctioned by the Catholic Church aims to serve God and the country. Its evangelizing mission includes its preferential option for the poor. Aware of the economic, social, cultural, and political situations in Cardona, Fr. Roddy and Fr. Nolan together with the school administrator, faculty and staff, offered a value – based curriculum for the total formation of its clientele as agents of peace and instruments of God’s undying care and concern, taking after the examples of St. Francis of Assisi for the realization of God’s kingdom.

 
 

San Francisco Parish School

Navotas Elementary School

Ang nagbukas ng paaralang ito ay si Mr. Rufino Ceremonia.Ang unang guro ay si Ginoong Eusobio Medina noong taong pang akademiko 1941- 1942 , napagyabong ang paaralang  ito dahil narin sa paglaki ng populasyon.Dumami ang mag aaral dito at sa kasalukuyan mayroong 17 na guro na nagtuturo dito, ang kasalukuyang principal ay  si Ginang Lourdes Q. Martinez .

UNIVERSITY OF RIZAL SYSTEM-CARDONA CAMPUS

URS Cardona existence was a product of the strong ingenuities and willpower of the then Mayor Bernardo F. San Juan Sr. and was executed during the term of Mayor Gil San Juan.

It started its humble beginnings in June 2003 when the BS Fishery Program, as it was offered at URS Binangonan and URS Morong, becomes the pioneering academic program that paved the way to the creation of URS Cardona. Initially, it occupied a portion of the old building of San Francisco Parish School located at Sitio Galawan, Barangay San Roque, Cardona, Rizal. Through the active support of the Local Government Unit of Cardona, the operation of the campus goes smoothly under the guidance of Mrs. Isabel P. Sumilang (2003 – 2004) as the first Campus Coordinator.

In June 6, 2004, the campus was named Fishery Research Center and was brought at the heart of Sitio Kuhala, Barangay Dalig, Cardona, Rizal under the baton of Dr. Isabelita S. Bacud (2004 -2007) as the Campus Coordinator. From then on the campus sailed slicky under the different headships including that of Dr. TeresitaEstrabo (2007 – 2008), Prof. Alex C. Pili (2008 – 2012), Prof. Jonathan R. Peñada (2012 – 2017), Prof. Jose Allan B. Dieta (2018) and Dr. Juan O. Abarro (June 23, 2018 – present.

The campus maintains BS Fisheries and BS Biology programs as it promotes fishery technology, aquaculture and fish processing, product development and life science initiative using its available resources and taking the advantage of having the Laguna de Bay which is just few meters away from the campus.

From its modest start of having an unfinished building, it now caters its clients with two one-storey building, a newly constructed two-storey building and the recently erected Fishery Innovative and Training Center which is expected to operate soon.

The campus, with its small number of students and manpower resources, has been fortunate and tough in seizing awards in fishery and biology researches, sports, and cultural competition in various levels.

Finally, the University of Rizal System Cardona Campus promulgates excellence and an ideal learning environment for all the stakeholders through the dynamic professional and technical instruction, extension, production, and active administrative support to ensure customer gratification.

MOTHER MOST CHASTE SCHOOL

Mother Most Chaste School is the only private school at the barangay,  it started on January 4, 2006 up to present. It was founded by the late Director Narciso P. Estrella who retired as a public school teacher at the Division of Pasig City and San Juan City.

Ang iba pang paaralan sa bayan ay ang mga sumusunod:

  • Looc Elementary Schoool
  • Pat-Cal Elementary School
  • Subay Elementary School
  • Cardona Senior High School
  • Queen Mary Help of Christian Learning Center
  • CJ Learning Center

PAGAMUTAN

Ang bayan ng Cardona ay mag dalawang pribadong pagamutan at labing walong Health Centers, isa kada barangay.  Ang Carlos Medical and Maternity Clinic ay matatagpuan sa Barangay Looc Cardona, Rizal samantalang ang Queen Mary Help of Christian Hospital na matatagpuan sa Barangay Calahan, Cardona, Rizal.

Carlos Medical and Maternity Clinic

Queen Mary Help of Christian Hospital

Sentro ng serbisyong medikal at pangkalusugan sa bayan ng Cardona.

Gusali ng Cardona Rural Health Unit 1

PARKE

Ang Parke ng Bayan ng Cardona ngayon, ito ay naging palengke noong 1980’s. nailipat na rin dito ang monumento ni Dr. Jose Rizal at nag lagay rin ng monumento ng mga beterano noong World War II.

Ayon sa dating Kapitan ng Barangay Real na si Mando Estrella ito ang dating parke sa bayan ng Cardona na kung saan naroon din ang monument ni Dr. Jose Rizal, ito ay naka puwesto sa tagiliran ng simabahan ng bayan na ang dating pangalan ng parke ay “Glorieta”. Ngayon ay naging tindahan ng tubigan, tindahan ng pandesal at nagkaroon na ng bahay sa lugar

BANGKO

May nag-iisang bangko sa bayan ng Cardona. Ito ay ang Rural Bank of Cardona.  Ang dating lokasyon ng bangko ay matatagpuan sa Rizal Street sa Barangay Real, kalapit ng Simbahan at halos katapat ng lumang Palengke, RIC ay ng lumang munisipyo noon.

PAMILIHAN

Ang Cardona Public Market ang sentro ng negosyo at kalakalan sa bayan ng Cardona.

Cardona Public Market

BOTIKA

Ang lugar na ito ay naging sinehan noong araw, at nagkaroon din dito ng panaderya. Ngayon ito ay naging Botica Alejandro na kung saan maraming tao ag laging bumibili at nagkaroon din ng Western Union.

Ang bahay na ito ay naging botika noong araw, ang pangalan ay Botika Angelica. Isa rin ito sa pinaka matandang bahay dito sa barangay Real, na hanggang ngayon ay walang pinabago sa bahay

GASOLINAHAN

Ang gasolinahan na itinayo ni G. Felipe Dionisio na matatagpuan sa San Pedro at ID Julian Streets. Napalitan din ito ng isa pang gasolinahan sa pangalang Echo Gas Station na ngayon ay nagsara na rin.

Hebron Gas Station- Ito ang makabagong gasolinahan na naitayo sa San Roque.

GUSALI NG PAMAHALAAN

Barangay San Roque Multi-Purpose Covered Court

Municipal Police Station

Bureau of Jail Management & Penology

Cardona Multi-Purpose Cooperative

Bureau of Fire Protection

Municipal Risk Reduction and Management Office

AUV Terminal

Fishport/Market Office

Municipal Trial Court

Rotary International, Cardona Chapter

Mayor Rudy C. Flores Building/Cardona Event Center

Cardona Municipal Library/Tourism Office

Sanitation Office

Ang bagong gusali ng Gender and Development Center

Ang kasalukuyang konstruksyon ng Multi-Purpose ProvincialDisaster Risk Reduction Management Center

BFAR – Provincial Fisheries Office

NGO-CBDEG Office

Ayon kay Kagawad Ronald Ramos ng Barangay Real, nang masunog and dating Munisipyo ng Cardona , ang Cardona Puericulture and Family Planning Center ay ginamit ng munisipyo nang mahigit 10 taon. Para lang magkaroon ng pansamantalang munisipyo.

Mayor Rudy Flores Bldg. o Cardona Government Center – dito ginaganap ang mga pampublikong kumperensya, pulong at iba pang gawain gaya ng negosyo.

Cardona Economic Center – dito pinoproseso ang mga produktong yari sa kawayan at water hyacinth (Water Lily) gaya ng mga basket, lamesa, upuan, pamaypay, bag, banig, tsinelas at iba pa.

Isa sa pangunahing pinagkakakitaan ng mga taga Cardona ang CARDONA MUNICIPAL FISHPORT.  Inayos ito o nai-renovate  ng taong 2001, upang mas mapakinabangan at mapaganda ang kalakalan. Kasalukuyang nasa dalawapu’t isang taon na ito magmula ng ito ay ipinaayos o binago.

NEW BARANGAY HALL-  constructed last December 2019

BARANGAY MULTIPURPOSE BLDG (A.K.A TESDA BLDG.) – it is used as training center for TESDA Training Courses.

BARANGAY HEALTH CENTER

BARANGAY DAY CARE CENTER

BARANGAY COVERED COURT

SITIO KUHALA MULTI-PURPOSE BLDG (A.K.A TESDA BLDG.)- it is used as training center for TESDA trainings courses.                                                           

SITIO KUHALA  DAY CARE CENTER

SITIO KUHALA COVERED COURT

 SITIO KUHALA FISH PORT

MGA LUMANG BAHAY

Ang mga lumang gusali o mga bahay ay bakas ng nakaraan na patuloy na nagsisilbing tulay ng henerasyon ngayon sa panahon noon.Sa bayan ng Cardona ay maraming lumang bahay o gusali na naalagaan at hanggang sa ngayon ay natitirahan.

Ang bahay na ito ay isa sa pinakamatandang bahay sa Barangay Real, ayon sa may ari ng bahay naitayo ito pagkatapos maganap ng giyera. Ito ay patuloy na inaalagaan ng may-ari upang manatiling maging maganda ang bahay.

Ang matandang bahay na ito ay matatagpuan sa sitio Calubacan, mula pa noong taong 1942. Ito ay pag aari ni Amba Lucio at Cha Edad. Si Amba Lucio o Ma Lucio ay lihitimong taga Calubacan hanggang nalipat sila sa kabayanan nang mag aral ang kanilang mga anak kaya napagdesisyunan nilang ipagbili ang bahay kina Ka Andy. Nanirahan sila ng matagal sa bahay hanggang sa bawian ng buhay si ka Andy.

Isa pang matandang bahay ang muling matatagpuan sa sitio Calubacan na mula pa noong 1951. Ang matandang bahay na ito ay pag aari ni ka Tonyo at ka Luning na may anim na anak, nagsipag asawa na ang mga anak kayat ang naninirahan na lang sa bahay ay isang mag asawa.

Ang kahuli-hulihan at pinakamatandang istraktura sa loob ng Mariano C. San Juan Elementary School na pinaniniwalaang naitayo noon pang panahon ng mga kastila.

Explosive magazine

Isang matandang gusali na di umanoy naging taguang ng mga dinamita . Ayon kay kagalang-galang Kagawad Jomar V. Villariña nung bata sya ay naabutan nyang maayos ng kaunti pa ang istruktura na ito. Ang lokasyon nito ay malapit sa daan patungong Barangay Subay kalapit din ang sementeryo ng barangay navotas. Sa kanyang tantya ay mukha pa ito ng taong 1980s mayroon ding kwento na may nagngangalang alias “sadam” ang nag uwi ng dinamita mula rito, inilagay sa basurahan sa pag aakala na di na ito sasabog ngunit nagkamali sya ng akala kabalintunaan nito ang naging resulta. Kaya naman isang bagay din nang matapos ang pangyayari na sya ay buhay at malakas pa .

Tahanang ipinatayo ni G. Ted Pascual noong taong 1969 na matatagpuan sa Rodriguez Street,            at ngayon ay pag-aari na ni G. Reuel Pascual

Ang bahay na ito ay matatagpuan sa kanto ng San Pedro at San Jacinto Street na ipinatayo ni G. Igmedio Pasay noong taong 1965na ngayon ay inookupahan na ng kaniyang mga kaanak.

Ang bahay na nasa itaas ay ipinatayo ni G. Emiliano Julian, Sr. noong taong 1955, matatagpuan sa San Jacinto Street at pag-aari na ito ngayon ng mag-asawang Romulo at Azucena Ramos.

Ang eleganteng disenyo ng lumang bahay ni G. Miguel Cruz na ipinatayo noong taong 1955, matatagpuan ito sa Ocampo Street at tinatahanan ngayon ng kaniyang anak na si Bb. Carlita Cruz.

Ito ang larawan ng tipikal na bahay noong nakaraang siglo, dingding na yari sa kahoy, capiz ang gamit na bintana para magbigay liwanag sa kabahayan, may maliit na bahagi ng bakanteng lote sa harap para pagtaniman ng halaman.

HIMLAYAN/SEMENTERYO

Ang himlayang pambayan na pinaniniwalaang naitayo noon pang panahon ng mga kastila.

Our Lady of Lourdes Memorial Park

Ang himlayang ito ay mula kay Rosemarie Belle Trinidad Mejia na kanyang ibinigay upang maging kapakinabangan ng mga mamamayan ng Barangay  Navotas, noong July 2007.ipinangalan ito kasunod ng patrona ng Mahal na Birhen ng Lourdes.

MONUMENTO/PANANDA

Cardona Heroes’ Park Monument

            Ito ay matatagpuan sa tabi ng Gusali ng Pamahalaang Bayan. Ito ay itinayo bilang pag-aalala sa mga beterano na lumaban sa kalayaan ng ating bansa.

            Dito nakatayo ang monumento ni Jose Rizal kasama ang likha ni Nemi Miranda tungkol sa Pilipinas bilang isang ina kasama ang nasawing anak. Ipinapakita nito ang pag-aalay ng sariling buhay para sa kalayaan ng nakararami.

            Isa man ito sa mga pinakamaliliit na liwasan sa lalawigan ng Rizal, ang kapaligiran naman nito ay kaaya – aya sa mga turista. Ito ay lugar para mga  magkakapamilya, magkakaibigan at magsing – irog at masisiyahan ka rito dahil sa ganda ng kalikasan habang binabalikan ang kasaysayan.

Cardona Heroes’ Park Monuments

Ang Inang Bayan

Sa lugar na ito inilipat ang mga labi ng 37 na bayani ng lambac.Hindi rito ang orihinal na pagkakalibing ng mga labi ng 37 na bayani ng nayon ng lambac, ito ay hinukay mula sa kalapit na lupain ng health center na sa ngayon ay kinatatayuan ng Iglesia ni Cristo.Ang mga labi na nakalagak rito ay pinatay ng mga hapones noong ika-7 ng Agosto, 1942.

Sinasabing ang sinasagisag ng rebulto ay KALAYAAN ng nayon ng Lambac na sa pamamagitan ng mga nakalibing rito. Kayat tuwing ika 7 ng Agosto kada taon ay pinagdiriwang ng nayon ng Lambac bilang araw ng Kalayaan.

Ito ang Listahan ng mga Labi na nakalibing rito.

REBULTO NI RAMON MAGSAYSAY

Ang rebulto ni Ramon Magsaysay ay itinayo sa lugar na ito noong Ika- 17 ng Abril, 1958. Sa pamamagitan ng mga estranghero sa barangay na ito, na ngayon ay sa rito na mamumuhay ang kanilang mga saling lahi.

Itinayo ang rebultong ito, dahil sa noong panahong ng pamumuno ng dating presidente Ramon Magsaysay ay sinasabing pupuntahan niya ang isla ito. Ngunit sa hindi inaasahang pangyayari ay nasawi ang president.

  1. JOSE RIZAL

Ang Rebulto ng pambansang bayani na si Dr, Jose Rizal ay itinayo noong taong Ika-10 ng Marso, 1929

Ang Rebulto na ito ay tinatayang nasa 92 taon na ang Edad. Ay Rebultong ito ay natatag sa pamamagitan ng samahang Ipagtangol ang Katuiran, ito ay kusang loob na pinagawa ng mga kasapi ng samahan na nasa Amerika.

Balibago Rizal Monument

Built more or less 50 years (been renovated and improved) where people in Balibago pay tribute and offer flowers to our National Hero Dr. Jose P. Rizal on his day, every December 30 of the year.

Ang bantayog ni Mariano C. San Juan sa bakuran ng MC San Juan Elementary School

Ang bantayog ni Pangulong Manuel L. Quezon na itinayo noong mga taong 1965.

Ito ang isa sa mga “Welcome markers”, na mayroon ang Cardona na nakatayo at makikita sa Pagpasok ng Barangay Looc.